RTL Nieuws RTL.nl

Let op, binnenkort verhuist RTL Nieuws naar RTL.nl

Al onze nieuwsberichten en video’s vind je straks op RTL.nl.

Neem alvast een kijkje

Ga naar de inhoud
Nederland

Luncht jouw kind gezond genoeg? Deze onderzoekers denken dat het veel beter kan

Basisschool De Harlekijn, één van de beweegscholen Beeld © MOVARE

Beschimmelde boterhammen, lege broodtrommels of oude pizza mee naar school: dat moet beter kunnen, dachten onderzoekers van onder andere Maastricht University. Zij gaven basisschoolkinderen in Zuid-Limburg vier jaar lang een gezonde lunch. Resultaat: minder overgewicht, én minder ruzie tussen kinderen.

Nu hebben de onderzoekers een nieuwe missie: zorgen dat in de rest van het land ook meer aandacht komt voor gezond eten op basisscholen. In vier jaar lukte het om op vier basisscholen eetgewoontes te veranderen,  kinderen een beter lichaamsgewicht te geven en werd pesten ook nog eens minder. De leraren denken dat dit laatste komt doordat er meer saamhorigheidsgevoel is.

De onderzoekers schrokken van hoe groot de verschillen waren met scholen waar deze stappen niet zijn gezet. Daarom roepen ze beleidsmakers op om actie te ondernemen: er moet op basisscholen meer ruimte komt voor gezond eten en bewegen.

Kinderartsen
Lees ook:
Kinderartsen waarschuwen voor tweede lockdown, want obesitas ligt op de loer

Morgen worden de definitieve onderzoeksresultaten gepresenteerd, maar ongeveer twintig scholen in Limburg hebben al aangegeven dat ze deze aanpak op hun school willen overnemen.

In de regio valt veel winst te behalen: volgens de meest recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (uit 2016) heeft 52 procent van de bevolking in Zuid-Limburg overgewicht. Hiermee is het de ongezondste regio van Nederland.

Bewegen, sport en goed eten

Maar wat is de aanpak precies? Voor het project zijn er gezonde basisscholen opgezet, met een duidelijk dagritme waarin ruimte is voor bewegen, sport, gezonde voeding en cultuur. Deze werden tijdens het onderzoek vergeleken met vier basisscholen zonder al deze maatregelen.

2000
Lees ook:
2000 producten geanalyseerd: meeste kindervoeding in supermarkt ongezond

Met name de lunches spelen een belangrijke rol, vertelt hoofdonderzoeker Maartje Willeboordse van Maastricht University. Eerder namen kinderen soms frisdrank en koekjes mee, maar nu kregen de kinderen op school een gezonde lunch geserveerd.

"Het is niet zomaar een boterham met kaas of kipfilet, maar een uitgebreid buffet met groente en fruit. Ook zijn er proefproducten om nieuwe smaken te leren kennen, zoals pesto of een falafelballetje", zegt ze. En daar wordt de tijd voor genomen: in totaal gaat anderhalf uur op een dag extra naar eten, uitleg over eten, sport, spel en cultuur.

Dit is waarom gezond eten duurder is dan ongezond eten

05:03
Waarom kost het vaak meer om een gezond bordje op tafel te zetten. Wij legden het eerder uit in deze video.

Sommige scholen moeten zelfs de schooldag hiervoor verlengen. "Dat is lastig omdat veel scholen afgelopen vier, vijf jaar zijn overgegaan op continurooster", zegt Willeboordse. "Maar als je ouders laat beslissen en vertelt dat een kind nu vaak een kwartier krijgt om te eten en een kwartier om uit te waaien, dan zeggen veel ouders dat ze dat ook niet willen."

Verborgen overgewicht

In 2019 had 13,2 procent van de Nederlandse kinderen overgewicht. Willeboordse wijst op verschillende studies die hebben aangetoond dat het enorm moeilijk is dan nog op gezond gewicht te komen op latere leeftijd.

Ook is er veel 'verborgen overgewicht', zegt ze. Dat zijn kinderen die veel ongezonde gewoontes hebben, maar nog op gezond gewicht zitten door het vele spelen en bewegen dat ze doen. "Dat kan op latere leeftijd tot problemen leiden. De gewoontes die je als kind aanleert, neem je de rest van je leven mee."

Zo maak je een gezonde lunch voor kinderen

De meeste scholen verzorgen nog niet een gezonde lunch, dus moeten de ouders het zelf doen. Hoofdonderzoeker Maartje Willeboordse heeft wel een paar tips:

  • Voeg standaard groente bij de lunch toe, dat kan warm of koud zijn. Een heel laag percentage kinderen eet voldoende groente op een dag, en dat kan ook bijna niet als je het alleen bij het avondeten doet.
  • Geef geen suikerrijke dranken bij de lunch, maar water of melk. Langzaamaan gaan kinderen steeds minder om frisdrank vragen.
  • Geef geen bewerkte producten zoals koekjes of bewerkte worstjes. Die zijn eigenlijk zelden gezond, ondanks alle claims op de verpakking.
  • Laat kinderen helpen eten bereiden. Vaak vinden ze het hartstikke leuk om te doen en ze gaan het eten meer waarderen.

Kinderen moeten natuurlijk wel wennen aan een nieuwe manier van eten, en echt niet iedereen smult meteen van bieten en radijsjes, maar op de scholen merkten ze dat kinderen zich langzaamaan bewust werden van gezonde voeding. "Het idee is dat het kind vervolgens de ouders weer inspireert. We kregen dat ook wel terug, dat kinderen bijvoorbeeld thuis om volkorenbrood gingen vragen."

Veel ouders hebben het niet eens door

Volgens de onderzoeker zijn veel ouders zich helemaal niet zo bewust van hoeveel ongezonde dingen hun kind op een dag binnenkrijgt. "Op een gegeven moment heb je het niet meer door", zegt Willeboordse. "Veel ouders zeggen op een gezonde school dat het voor klasgenootjes wel goed is dat we dit doen, maar dat het voor hun eigen kind niet nodig is."

Toch zag Willeboordse dat er veel gebeurde, als ze naar de school als geheel keek. Vaak waren de gezonde lunches ook een aanleiding om andere stappen te zetten, zoals gezonde traktaties verplicht maken of stimuleren dat ouders met hun kinderen naar school lopen of fietsen in plaats van brengen met de auto.

RTL Nieuws aanmelden nieuwsbrief

Dagelijkse update

Wil jij iedere middag een selectie van het belangrijkste nieuws en de opvallendste verhalen in je mail? Meld je dan nu aan voor de dagelijkse update

Een gezonde lunch kost natuurlijk wel geld. Voor de twintig scholen die met het programma gaan beginnen is onder andere vanuit de gemeentes geld vrijgemaakt, maar dat is niet genoeg. Sommigen vragen een ouderbijdrage van 1,75 euro per dag. Daarvoor krijgen de kinderen een lunch, een gezond tussendoortje en een sportief en cultureel programma.

"Het lijkt misschien een hoog bedrag, maar je krijgt er echt iets voor terug", zegt Willeboordse. "Het valt binnen het bedrag waarvan Nibud aangeeft dat het kost om thuis een lunch en tussendoortje te maken. En je hoeft zelf geen lunch meer mee te geven."