Over Chemie en Chemische Industrie in Indië

Chemie en Chemische Industrie in Indië

Op vrijdag 15 oktober 2021 organiseert de Chemie-Historische Groep (CHG) van de Koninklijke Nederlandse Chemische Vereniging in Reünie- en Congrescentrum Kumpulan op Landgoed Bronbeek bij Arnhem een minisymposium over de chemie en chemische industrie in het voormalige Nederlands- en Brits-Indië. U bent van harte welkom om aan dit symposium deel te nemen (inschrijving, zie hiernaast).

In de voormalige Nederlandse en Britse koloniën was de scheikunde al vroeg volop aanwezig. Vooral uit commerciële overwegingen richtte de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) (1602-1799) verspreid over Azië werkplaatsen (‘laboratoria’) in. In de negentiende en twintigste eeuw werden er ook chemische fabrieken gebouwd, waaronder de zwavelzuurfabriek van Shell/ BPM in Balikpapan op Borneo.

De VOC en later de Nederlandse staat raakten ook in gewapende conflicten verzeild; hetzelfde gold voor Groot-Brittannië, een andere koloniale grootmacht. Hiervoor was buskruit nodig, dat aanvankelijk uit het moederland werd aangevoerd. Grote, in Indië aanwezige, salpetervoorkomens werden eerst geëxploiteerd voor de buskruitfabrieken in Europa, maar ze boden ook de mogelijkheid in Indië zelf fabrieken te stichten. In de 20ste eeuw verschoof de aandacht naar nieuwe chemische strijdmiddelen, zoals mosterdgas, om een mogelijke Japanse aanval het hoofd te bieden.

Al deze voorbeelden hebben gemeen dat er op personen met kennis van de chemie voortdurend een beroep werd gedaan. Soms hingen deze personen echter verschillende theorieën aan, waarover controverses ontstonden. De lezingen op dit symposium zullen de mogelijkheden, beperkingen en dilemma’s in de koloniale chemische praktijken belichten.

Programma
13:00-13:25 Ontvangst met koffie / thee
13:25-13.35 Hans van den Akker
Bronbeek: De nagalm van een trots imperium
13:35-14:05 Jeroen Bos
Van drakenbloed tot cacao: De laboratoria van de VOC in de 17e en 18e eeuw
14:05-14:35 Jan Lucassen
Chemie in de buskruitfabriek in Ichapur bij Calcutta, 1790-1800
14:35-15:05 Pauze met koffie, thee, spekkoek, e.d.
15:05-15:35 Andreas Weber
Scheikunde overzee: Buskruitproductie in de Indische Archipel, 1800-1850
15:35-16:05 Herman Roozenbeek
Kaneelolie voor Koloniën. Mosterdgas in Nederlands-Indië aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog
16:05-16:45 Borrel, met Indische hapjes


Het complete programma met samenvattingen van de lezingen is beschikbaar:
Download hier

Prijzen

CHG-leden:    € 15,-
Gewina-leden: €15,-
Niet-leden:      € 25,-
Studenten       € 5,-

Inschrijving vóór 5 oktober 2021. U krijgt automatisch een melding de inschrijvingskosten te voldoen via iDeal.

Registreer nu!

Vooraf bestaat de mogelijkheid 2 buitententoonstellingen op het landgoed te bezoeken: 'Bronbeek in tijden van corona' en 'Vrijheid? Merdeka'.
Men kan dan op eigen gelegenheid lunchen in Reünie- en Congrescentrum Kumpulan op het Landgoed, maar men dient zich dan wel uiterlijk maandag 11 oktober voor de lunch op te geven op tel. nr. 026-364 9294 van Kumpulan. De lunch begint 12:15 uur.