Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

De mooiste middeleeuwse vondsten

Vondsten uit de vroege middeleeuwen zijn goed vertegenwoordigd in de Noord-Hollandse bodem. Ze vertellen het verhaal van Vikingen, graven, ridders, monniken, boeren en koopmannen uit die periode, die zorgden voor een turbulente tijd in de geschiedenis ...

Veel archeologische vondsten zijn opgeborgen in het Provinciaal Depot voor Archeologie van Noord-Holland. Wij zetten vijf prachtige items uit hun collectie op een rij die je doen denken aan de tijd Vikingen, ridders en graven.

Zwaard, Hippolytushoef, Wieringen, Vikingen, Vondst, Middeleeuwen
Het zwaard van Hippolytushoef. Beeld: Collectie Provinciaal Archeologisch Depot

Het zwaard van Hippolytushoef

In 2006 stuitte een amateurarcheoloog met zijn metaaldetector op de delen van een ijzeren zwaard. Al snel kwamen onderzoekers erachter dat het tijdens de Karolingische periode moest zijn gesmeed, zo tussen de achtste en de tiende eeuw. Er werd daarom eerst gedacht dat het wapen vast toebehoorde aan een Viking. Na uitgebreider onderzoek bleek het zwaard al voor de komst van de Vikingen te zijn gemaakt.  Eigenlijk maakte dat het wapen alleen maar interessanter: het zou namelijk heel goed onderdeel kunnen zijn geweest van een wapengraf. In de achtste eeuw werden graven wel vaker gevuld met wapens. In die tijd mochten de Franken zich niet meer laten begraven met wapens door hun Christelijke geloof, maar Friezen wel. Daarom zouden het graf en het zwaard heel goed Fries kunnen zijn.

Beukenhouten potje, Vondst, Archeologie, Beverwijk
Het beukenhouten doosje dat werd gevonden bij de hoogovens. Beeld: Provinciaal Archeologisch Depot

Vondsten bij de Hoogovens

Toen in 1967 nieuwe hallen voor de hoogovens zouden worden gebouwd, werden er vele spullen van vroegere bewoners teruggevonden. Waarschijnlijk woonden er meerdere generaties mensen na elkaar. Er kon worden aangetoond dat er zeker drie huizen op de plek van de hallen hebben gestaan. De bewoners hadden het, voor die tijd, goed voor elkaar. Ze hadden een bedrijfje waarin ze granen verbouwden en koeien hielden. Een flinke hond, waarvan het skelet werd teruggevonden, beschermde hun erf. Er werden zilveren munten, mantelspelden en sleutels teruggevonden. Ook glazen kralen, kookpotjes en een bijzonder beukenhouten doosje voor kostbaarheden waren onderdeel van de huisraad. Ondanks de welstand kwam de nederzetting tot een eind, waarschijnlijk door het stuiven van de duinen. De akkers verdwenen onder een laag onvruchtbaar zand, waar zich nu waarschijnlijk nog veel meer vondsten bevinden.

Bolpot, Mayen, Uitgeest, De Dog, Middeleeuwen, Vondst
De bolpot uit Mayen die werd gevonden bij de Dog uit Uitgeest. Beeld: Provinciaal Archeologisch Depot.

Een bolpot uit Uitgeest

Op de plaats van Watermolen de Dog in Uitgeest werden in 1982 opgravingen gedaan. Er bevonden zich sporen van bewoning uit de zevende eeuw. De bewoners kenden duidelijk niet veel luxe. Archeologen konden dit op een bijzondere manier bewijzen, namelijk aan de hand van het servies dat de mensen gebruikten. Veel hiervan was zelfgemaakt. Dit wijst erop dat ze niet genoeg te besteden hadden om aardewerk van fabriekjes uit Duitsland te kopen, omdat dit veel duurder was. De kwaliteit van het Duitse aardewerk was echter ook van betere kwaliteit. Dit bewijst één van de intacte gevonden potten die wel uit Duitsland kwam. Deze bolpot werd gemaakt in de buurt van Mayen, waar al sinds de Romeinse tijd aardewerk werd gemaakt.

Leer, Oosterbuurt, Castricum, Vondsten, Archeologie

Het leer dat in een oude waterput in de Castricumse Oosterbuurt werd gevonden. Beeld: Archeologisch Depot Noord-Holland. 

De Castricumse schoen

In de Castricumse Oosterbuurt werd in 1995 begonnen met archeologische opgravingen. Er werden sporen gevonden uit de late Romeinse tijd én uit de vroege middeleeuwen. Een bijzondere vondst was een stuk leer op de bodem van een waterput, dat meer dan duizend jaar bewaard bleef. Het leer maakte onderdeel uit van een schoen. Het model was nog goed te reconstrueren, en al gauw werd duidelijk dat het een model was dat weinig voorkwam in Nederland. Over de neus van de schoen liep een naad, en er werd gebruik gemaakt van een speciale rijgsteek. Soortgelijke schoenen werden gevonden in Dorestad, Haithabu en Denemarken.

Archeologie, vondst, Denarius, Middeleeuwen, Karel de Grote
De Denarius uit de tijd van Karel de Grote die in Castricum werd gevonden. Beeld: Provinciaal Archeologisch Depot.

Klinkende munt uit Castricum

Op de plek waar het leer van de schoen werd gevonden, kwam nog veel meer moois uit de grond. Eén van de vondsten was een zilveren munt, een Denarius. De eerste Denarii werden geslagen in de tijd van de Romeinen, maar die uit Castricum werd geslagen in de tijd van Karel de Grote. De muntsoort is zeer zeldzaam, omdat na de val van het Romeinse rijk eerst de ruilhandel terugkeerde. Karel de Grote voerde de munteenheid opnieuw in. Op de Denarius uit Castricum is het monogram van Karel de Grote te zien, een ruitje met vier armen waaraan de letters K, R, S en L verbonden zijn. Daar omheen is een ring van parels geslagen, en daarbuiten zijn de letters PAP•IA te zien. Dit wijst op Pavia in Italië als muntplaats.

In Huis van Hilde zijn nog veel meer mooie vondsten uit de middeleeuwen te bewonderen!

Publicatiedatum: 25/10/2017

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.