Knellende kinderwens: dit zijn de boeiendste nieuwe boeken

Kan een vrouw het kunstenaarschap met het moederschap combineren, luidt een van de hamvragen van Anna Enquists nieuwe roman Sloop. Componiste Alice Augustus heeft aanzien, maar moet aan de kost komen met reclamedeuntjes. En dan is er een moeilijke jeugd en een woelig liefdesleven. Tot een kinderwens opspeelt.

Anna Enquist, Sloop, De Arbeiderspers, 296 p., 22,50 euro

Oost versus West

Edward Saids Oriëntalisme zorgde in 1978 voor een kantelmoment in de Midden-Oosten­studies, postkoloniale en culturele studies. Eeuwenlang domineerde het beeld van een exotisch en irrationeel Oosten tegenover een actief en rationeel Westen. Dat effende mee het pad naar het kolonialisme. Het boek is nu heruitgegeven.

Edward Said, Oriëntalisme, De Arbeiderspers, 520 p., 27,50 euro

Met man en muis vergaan

Bezwerende, ongemakkelijk stemmende nieuwe roman van Christoph Ransmayr. Een praam gaat ten onder in de gevreesde watervallen van de Witte Rivier. Vijf mensen verdrinken. ‘De sluismeester’ wist deze ramp niet te voorkomen. Wanneer hij een jaar later verdwijnt, vermoedt zijn zoon dat dit niet zomaar een ongeluk was.

Christoph Ransmayr, De sluis­meester, Prometheus, 224 p., 22,50 euro

Panamarenko’s panache

“Ik voel me goed als ik met een journalist van alles uit mijn frak zit te slaan”, zei Panamarenko (1940-2019) ooit. Uit interviews en uitspraken die Panamarenko tussen 1970 en 2016 te beste gaf, stelde Jo Coucke een boek samen waarin het parcours van de eigengereide kunstenaar levendig oprijst. Met beelden van Stephan Vanfleteren.

Jo Coucke, Dixit Panamarenko, Hannibal Books, 144 p., 24,50 euro.

Dertig eeuwen Chinese poëzie

China’s trots op zijn dichterstraditie is de laatste jaren alleen maar toegenomen. In deze monumentale bloemlezing doet W.L. Idema een poging tot over­zicht. Eerst met gedichten over de natuur, maatschappij, vriendenkring en gezin. Naast lyrische observaties van de alledaagse werkelijkheid zijn er ook lofzangen en hekeldichten.

W.L. Idema, Dertig eeuwen Chinese poëzie, Brooklyn uitgevers, 650 p., 35 euro.

Van heinde en verre

In De jongen die graag katten tekende brengt Michael De Cock vijf kinderverhalen samen die hem van heinde en verre kwamen aangewaaid, met onder meer ‘Het ­geschenk van de mussen’ en ‘De toren van Rozafa’. Grappig, ontroerend, menselijk én ietwat bevreemdend. Ze worden omlijst door de gloedvolle prenten van Fatinha Ramos.

Michael De Cock, De jongen die graag katten tekende, Davidsfonds, 24,99 euro

Helmut Newtons erfenis

‘Ik ben een professioneel voyeur’, zo omschreef fotograaf Helmut Newton (1920-2004) zichzelf niet zonder humor. Naar aanleiding van een overzichtsexpo in Berlijn (tot mei 2022) brengt Taschen nu het XL Legacy uit. Daarvoor is geput uit vijf decennia werk én uit de archieven van de fotograaf die via modebladen miljoenen mensen bereikte.

Helmut Newton, Legacy, Taschen, 424 p., 80 euro.

Vinylgekken aan de balie

Als 20-jarige werkte Ewoud Kieft in een van die legendarische platenzaken van Amsterdam: Concerto. Nu heeft hij zwierig zijn herinneringen neergeschreven over de bonte stoet muziekgekken die aan zijn balie voorbijtrok: van jazzverzamelaars tot folkpuristen, metalheads en punkers. Een boek voor verkleefde liefhebbers van vinyl.

Ewoud Kieft, Concerto, De Bezige Bij, 340 p., 23,99 euro.

Geheimzinnige zetelwezens

Diep onder de meubels, achter weggerolde spullen. Of onder kasten en lage boekenplanken. In die grijze wereld huizen de zetelwezens, ‘mini-microniem en bang van mensen bovendien’. Robin Aerts en illustrator Lot Vande­keybus maakten er een meeslepend verhaal over, dat ook toont wat er gebeurt als je als kind je veilige plek verlaat.

Robin Aerts en Lot Vandekeybus, Zetelwezens, De Eenhoorn, 32 p., 17,50 euro, +4 jaar. 

Graphic poem rond Guido Gezelle 

Dichteres en tekenares Lies Van Gasse gaf het subgenre van de graphic poem wind in de zeilen. Nu gaat ze in Vliegoefeningen aan de slag met een selectie natuurgedichten van Guido Gezelle, om ze in woord en beeld in onze hedendaagse leefwereld binnen te loodsen. ‘Wit als witte en teenegader groen, be-dom, ti-dom’. Met een verhelderend voorwoord door hoogleraar Geert Buelens én een expo in de Brugse bibliotheek.

Lies Van Gasse, Vliegoefeningen. Graphic poem Guido Gezelle, Poëziecentrum, 88 p., 22,99 euro.

Keizerlijke beeldvorming

De Britse classica Mary Beard neemt ons aan de hand van de beeldvorming van Romeinse keizers mee op een tocht door tweeduizend jaar kunst- en cultuurgeschiedenis, vanaf de meedogenloze Julius Caesar tot en met de vervloekte Domitianus. Waarom staan deze moordende autocraten in de kunst nog steeds zo op het voorplan? Beard wordt op 13 december in Bozar geïnterviewd door Terzake-anker Annelies Beck.

Mary Beard, Twaalf keizers, Athenaeum-Polak & Van Gennep, 392 p., 27,99 euro. Vertaald door B. Mudde en M. van der Werf.

Pittige dwarsdoorsnede

Ter gelegenheid van bijna veertig jaar schrijverschap biedt Adriaan van Dis met deze vijf verhalen een frisse dwarsdoorsnede van zijn oeuvre, via thema’s die hem altijd weer aanvliegen: de omgang met vluchtelingen, de rol van de goedwillende, reizende Europeaan of een door oorlogswanen geplaagde vader. En er is het kustdorp Bergen van zijn jeugd, terwijl er met een excentrieke dame door de tijd wordt gereisd.

Adriaan van Dis, Vijf vrolijke verhalen, Atlas/Contact, 156 p., 19,99 euro.

Verdwenen slagbomen en achterafkamertjes

Politicoloog en Europa-kenner Hendrik Vos nam de uitdaging aan een geschiedenis van de Europese Unie te schrijven. Na eeuwenlange verdeeldheid sloegen zes landen in Europa de handen in elkaar. Grenzen vervaagden, slagbomen verdwenen, verdragen volgden, maar ook veel achterkamertjespolitiek. Er is ook een Radio 1 podcast, samen met Sven Speybrouck.

Hendrik Vos, Dit is Europa. De geschiedenis van een unie, Borgerhoff & Lamberigts, 650 p., 39,99 euro.

Mysterieuze deur

Tonke Dragt, de grande dame van de Nederlandse kinderboekenliteratuur, telt 91 jaarringen en is bijna blind. Maar op haar lauweren rusten? Nooit. Met Rindert Kromhout breide ze een vervolg aan haar klassieker Aan de andere kant van de deur (1992). Lorenzo en Téja mogen op bezoek bij hun favoriete schrijfster Lavinia Morgenstern alias Dragt. In haar huis ontdekken ze een mysterieuze deur.

Tonke Dragt en Rindert Kromhout, Wie achter deze deur verdwaalt, Leopold. 120 p., 15,99 euro, vanaf 9 jaar. Met illustraties van Linde Faas.

Levende dialoog

In dialoog treden en begrip voor elkaars mening opbrengen, dat bepleit filosofe Alicja Gescinska in deze interviewbundel, als balsem voor ‘een gepolariseerde wereld gekenmerkt door hokjesdenken’. ‘Zoals Plato al wist: filosofie is de levende dialoog.’ Gescinska trok naar twaalf intellectuelen, onder wie Roger Scruton, Lisa Appignanesi en Geert Mak, en legde hen hedendaagse vraagstukken voor.

Alicja Gescinska, Denkers van vandaag, voor de wereld van morgen. Gesprekken met Gescinska, Davidsfonds, 216 p., 24,99 euro.

Een alziende spreeuw

Met robuuste linosnedes weet schrijver en beeldend kunstenaar Octavie Wolters in haar eerste kinderboek te verbluffen. In Het lied van de spreeuw worden we op sleeptouw genomen door een spreeuw die zijn oren te luis­teren legt bij collega-vogels. Welk moois mag hij niet vergeten aan te stippen? Een lofzang op leven en natuur.

Octavie Wolters, Het lied van de spreeuw, Ploegsma, 32 p., 17,99 euro, 4-6 jaar

Nasr bloemleest zichzelf

Scherp geëngageerd, muzikaal, maar ook niet zonder humor. De poëzie van Ramsey Nasr, gewezen Antwerps Stadsdichter, kan nu met vrucht gesavoureerd worden in Nasr Compacter. Geplukt uit bundels als Onhandig bloesemend (2004) en Onze-Lieve-Vrouwe-Zeppelin (2006) krijg je hier 300 pagina’s sprankelende taal.

Ramsey Nasr, Nasr Compacter. Een keuze uit de gedichten, De Bezige Bij, 208 p., 20 euro

Een debuutkanjer uit Zweden

Verzamelde werken is de nogal misleidende titel van de debuutroman van een Zweedse rijzende ster, psychologe Lydia Sandgren (1987). Ze schreef een wervelende roman over de levenscrisis van de noodlijdende uitgever Martin Berg en zijn rusteloze dochter Rakel. En hoe zit dat met zijn vermiste vrouw Cecilia en familievriend Gustav?

Lydia Sandgren, Verzamelde werken, Oevers, 784 p., 32 euro  

Geen heilig huisje blijft gespaard

Dat hij zich met Wat loopt daar? op glad ijs begeeft, beseft bioloog Midas Dekkers duivels goed. Op zijn eigen onnavolgbare wijze laat hij mensenrassen de revue passeren en praat hij ons bij over evolutie en afstamming. ‘In de praktijk zijn we allemaal bastaards.’ Ook racisme en eugenetica gaat hij niet uit de weg in deze omvangrijke studie die geen heilige huisjes spaart.

Midas Dekkers, Wat loopt daar?, Atlas/Contact, 368 p., 32,99 euro

Brief aan de vader

Vijf jaar geleden maakte Jan De Graeve met zijn zoon Sam een reis langs de muur die Hadrianus ooit liet bouwen in Britannia. Een wandeltocht van een zeventiger en een veertiger met veel tijd om te praten over liefde, leven en dood. Maar lukt dat? Als de vader in het ziekenhuis belandt, schrijft de zoon hem een brief waarin hij probeert te zeggen ‘wat ongezegd bleef’.

Sam De Graeve, Dag, vader, Borgerhoff & Lamberigts, 140 p., 20,99 euro

Auschwitz-overlever

In 120 pagina’s beschrijft de Duitse journalist Takis Würger het leven van Noah Klieger (1925-2018). Op zijn dertiende sloot die zich aan bij een organisatie die Joodse kinderen vanuit België naar Zwitserland smokkelde. In Moeskroen werd Klieger opgepakt door de Gestapo. Hij overleefde concentratiekampen en dodenmarsen en werd later in Israël journalist.

Takis Würger, Noah, Signatuur, 162 p., 20 euro

‘Kaarten zijn ramen die ons naar het verleden lokken’, schrijft David Van Reybrouck in het voorwoord. Drie historici en een cartograaf - Michèle Galand, Guy Vanthemsche, Bram Vannieuwenhuyze en Philippe De Maeyer – serveren een onorthodoxe tijdreis door de Belgische geschiedenis: van de veldtochten van Caesar in Gallië tot de eerste staatshervorming.

De geschiedenis van België in 100 oude kaarten, Lannoo, 407 p., 59 euro

Intimiteit in zwart Londen

Lyrisch romandebuut van de Brits-Ghanese Caleb Azumah Nelson (1993). Een fotograaf gaat op een feestje overstag voor een zwarte studente, de vriendin van zijn beste vriend Samuel. Een tedere verkenning van intimiteit tussen twee jonge zwarte kunstenaars. Maar er is ook dreigend geweld. ‘Sally Rooney meets Michaela Coel meets Teju Cole’, vond The New York Times.

Caleb Azumah Nelson, Open Water, Querido, 192 p., 18,99 euro