Hogeschool Leiden

Over

Thema

Docenten Hogeschool Leiden dragen bij aan onderzoek naar sociale binding bij online leergemeenschappen

27 oktober 2021 - Jacqueline van Oijen, Ineke Nijburg (opleiding Management in de Zorg), Erik van der Sant en Suzanne Dekker (Tweedegraads Lerarenopleidingen) onderzochten hoe je sociale cohesie bij blended en hybride onderwijs kunt creëren.

Het resultaat is een handreiking aan docenten waarmee zij sociale binding in online en hybride leergemeenschappen kunnen bevorderen.

Leergemeenschap staat centraal

Op weg naar normaal na de coronapandemie blijven de hybride vormen van onderwijs onderdeel in de manier van lesgeven. De traditionele klas bestaat niet meer. Hierdoor ontstaat er een uitdaging op het gebied van sociale binding tussen docent, student en opleiding. Uit onderzoek blijkt juist dat sociale binding en samen leren veel invloed heeft op het studiesucces en juist die leergemeenschap daarbij centraal staat.

Sociale binding in online en hybride leergemeenschappen bevorderen

Om ook in de huidige vorm van onderwijs een hechte leergemeenschap te creëren, waarbij studenten efficiënt samen kunnen leren zonder dat dit ten koste gaat van de sociale binding, is de handreiking Sociale binding in online en blended leergemeenschappen gepubliceerd. Het onderzoek naar sociale binding werd gedaan in het kader van het Versnellingsplan Onderwijsinnovatie met ICT van SURF. Onder andere docenten Jacqueline van Oijen, Ineke Nijburg (opleiding Management in de Zorg), Erik van der Sant en Suzanne Dekker (Lerarenopleidingen Gezondheidszorg en Welzijn en Omgangskunde) leverden een bijdrage aan deze handreiking. Suzanne was destijds nog student van de Lerarenopleiding Omgangskunde en heeft de verzamelde data gebruikt voor haar afstudeeropdracht.

Naast Suzanne participeerde vanuit de Associate Degree Management in de Zorg studenten Linda Buitelaar en Mirjam Varkevisser  in dit project. Aan de hand van deze publicatie kunnen docenten, als facilitator van leergemeenschapen, sociale binding in online en hybride leergemeenschappen bevorderen.

Kennis en ervaringen delen

Jacqueline is zeer tevreden met het eindresultaat: "Het was een inspirerend project waarbij we hebben samengewerkt met drie andere hogescholen. We hebben als onderzoekers een jaar lang online nauw samengewerkt en mede op basis van een literatuurstudie naar de factoren die samenhangen met sociale binding in leergemeenschappen en good practices zeven ontwerpprincipes geformuleerd. Met docenten en studenten van in totaal acht opleidingen zijn leergemeenschappen gevormd (twee per hogeschool). Elke leergemeenschap is met één of meerdere van ontwerpprincipes via een ontwerpgerichte aanpak aan de slag gegaan. In totaal zijn er vier sessies gehouden waarbij de twee betrokken opleidingen steeds hun kennis en ervaringen deelden met elkaar. Het plezier en de energie die dit gaf was bijzonder goed voelbaar, zelfs via het beeldscherm! Ik ben er trots op dat we samen met de Tweedegraads Lerarenopleidingen en de opleiding Management in de Zorg een waardevolle bijdrage hebben kunnen leveren aan dit project."

De Ontwerpprincipes

Om de sociale binding te bevorderen worden zeven ontwerpprincipes besproken en nader uitgewerkt: 

  • Elkaar leren kennen 
  • Vertrouwen en samenwerken 
  • Gedeelde en gezamenlijke doelen 
  • Bereidheid om mee te doen 
  • Programma en instructiestrategieën 
  • Delen van informatie en kennis 
  • Hulpbronnen en randvoorwaarden

Deze principes geven praktische handvatten omtrent (ICT-)tools en werkvormen en zijn zeer breed inzetbaar.

Praatplaat ontwerpprincipes sociale binding

Verder hebben onderzoekers en lectoren Dineke van Essen (Hogeschool Leiden), Jelly Zuidersma & Renée Oosterwijk MSc (Hanzehogeschool Groningen), Anne Venema MSc & dr. Ellen Sjoer (De Haagse Hogeschool) en Rosalien van der Meer MSc & dr. Kariene Woudt-Mittendorff (Hogeschool Saxion) bijgedragen aan deze publicatie. 

Over het Versnellingsplan

Het Versnellingsplan Onderwijsinnovatie met ICT is een vierjarig programma van SURF, Vereniging Hogescholen en de VSNU dat inzet op het samenbrengen van initiatieven, kennis en ervaringen en snel en concreet aan de slag gaan met kansen voor het hoger onderwijs. Dit gebeurt in acht verschillende 'zones'. In de versnellingszone Flexibilisering werken zeventien instellingen samen aan thema’s rond flexibilisering van het hoger onderwijs. 

Over de opleiding Management in de Zorg

De opleiding Management in de Zorg is een duaal traject waarin je werken en leren met elkaar combineert. De opleiding bestaat uit een Associate Degree en een Bachelor Degree. Het onderwijsprogramma is opgebouwd volgens de principes van 'blended learning'. 

Over de Tweedegraads Lerarenopleidingen

Onder de Tweedegraads Lerarenopleidingen vallen de Lerarenopleiding Gezondheidszorg & Welzijn en de Lerarenopleiding Omgangskunde. Beide opleidingen worden in verschillende varianten aangeboden: voltijd/associate degree, flexibele deeltijd en de kopopleiding. 

Meer weten

Wil je meer weten over dit project?