De realisatie van het waterstofnetwerk NZKG

Voor er een buisleiding voor waterstof in de grond ligt en er waterstof getransporteerd kan worden, moeten er eerst nog de nodige stappen worden genomen. We zetten ze op een rij.

Het idee voor de buisleiding komt voort uit de strategie van Gasunie en Port of Amsterdam. Samen leveren deze partijen hun bijdrage aan de klimaatdoelen van Parijs. CO₂-vrije waterstof is een belangrijk element om de (zware) industrie in het NZKG te verduurzamen. Een gezamenlijk team onderzoekt of zo’n buisleiding voor waterstof haalbaar is. Is er vraag naar waterstof en waar komt die vraag vandaan? Wat is de beste route (tracé) voor een buisleiding? Wat betekent een waterstofeconomie in de IJmond-regio en het Amsterdams havengebied voor de werkgelegenheid? Allemaal economische, sociale, maatschappelijke en milieutechnische vragen waar antwoord op moet komen. Als de antwoorden positief zijn, dan is het tijd voor de volgende fase.

NB. Port of Amsterdam is na de haalbaarheidsfase geen mede-initiatiefnemer meer van het project. De initiatiefnemer van het Waterstofnetwerk NZKG is Hynetwork, een 100% dochterondernemer van Gasunie.

We hebben een plan op hoofdlijnen. Dat plan werken we uit totdat het gereed is voor de uitvoering en het beheer na de uitvoering. Voor het waterstofnetwerk is een ruimtelijk besluit van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) nodig. Hiervoor volgen we een procedure genaamd Rijkscoördinatieregeling (RCR). De RCR ziet erop toe dat alle infrastructuur ruimtelijk zorgvuldig wordt ingepast en vastgelegd in een Projectbesluit. Het ministerie van EZK is het coördinerend bevoegd gezag en stemt de procedures op elkaar af. Deze coördinatie zorgt er onder andere voor dat alle procedures (ruimtelijk besluit en de benodigde vergunningen) op elkaar worden afgestemd. Communicatie en inspraak zijn zo helder geregeld. Dit heeft als voordeel dat ook participatie, zienswijzen en eventueel beroep tegen de verschillende besluiten gelijktijdig en gecombineerd kunnen plaatsvinden.

De RCR start met het bekendmaken van het voornemen van het project (wat houdt het project in en wat is er tot nu toe verkend) en we betrekken omwonenden, bedrijven, professionele/maatschappelijke partijen en overheden om tot mogelijke tracé alternatieven te komen. Ook gaan we na hoe we het participatieproces kunnen verbeteren. We voeren gesprekken met belanghebbenden en er wordt afstemming gezocht. Voor de techniek wordt uitgedacht hoe de leiding het beste kan worden aangelegd. We maken inzichtelijk waarover we moeten afstemmen en met wie we dat doen. Lees meer over de Rijkscoördinatieregeling (RCR).

De mogelijke tracé alternatieven zijn bekend en de eerste afstemming met onder andere  vergunningverleners en mogelijke klanten is in volle gang. Er vinden gesprekken plaats met betrokkenen en belangen worden afgestemd. De effecten van de aanleg en het gebruik van de waterstofleiding op het milieu worden met een MER in beeld gebracht, daarnaast wordt ook de andere impact op de omgeving onderzocht. Afhankelijk van de resultaten wordt uiteindelijk één voorkeursalternatief gekozen. Een tijd van veel luisteren en uitwerken hoe een project als het Waterstofnetwerk NZKG zo goed mogelijk kan worden aangelegd en beheerd. Tegelijkertijd wordt het technisch ontwerp zo ver uitgewerkt dat er straks een aanbesteding kan worden gestart. 

Alles wat aan zekerheden kan worden uitgezocht en vastgelegd is nu vastgelegd. Het (ontwerp en definitieve) Projectbesluit en benodigde vergunningen / besluiten worden opgesteld en ter inzage gelegd. Iedereen die dat wil kan reageren, eerst op de concept besluiten en vervolgens als de besluiten definitief gemaakt worden. Deze fase is gereed wanneer het Projectbesluit en vergunningen/besluiten onherroepelijk zijn. Hiermee komt ook de RCR ten einde.

De aanbesteding kan worden gestart, zodat een aannemer kan worden geselecteerd om het waterstofnetwerk aan te leggen. De schop kan letterlijk de grond in! Daarvoor wordt het bouwterrein eerst in orde gemaakt. Hekken er omheen, een bouwbord ernaast, keten en materieel worden aangevoerd. En, het juiste moment om het werk uit te voeren wordt gekozen. Moet de buis onder een toegangsweg voor een bedrijf door, dan is de aanleg in overleg met dat bedrijf op een moment gepland dat de bedrijfsvoering zo weinig mogelijk wordt gehinderd. Wanneer andere infrastructuur, zoals wegen en spoor wordt gekruist, dan is er een alternatieve route voor het verkeer uitgewerkt of is de aanleg ingepast in bijvoorbeeld het spoorschema. Ook tijdens de uitvoering blijft het constant passen en meten en is flexibiliteit nodig.

Hij ligt er! Nu nog de kraan opendraaien, zou je zeggen. Ergens is het zo eenvoudig, maar het in gebruik nemen van het Waterstofnetwerk NZKG gaat niet over een nacht ijs. Voor de waterstofleiding daadwerkelijk wordt gebruikt, is hij al veelvuldig getest. Werkt alles goed en is alles goed te controleren en te beheren? Ook daarvoor liggen plannen en protocollen vast. 

Wanneer alle vinkjes groen zijn, dan kan de kraan open. Vanuit een elektrolyser op een industrieterrein komt de eerste waterstof in de buis en gaat naar de eerste afnemer. Een mijlpaal in het duurzamer maken van het Noordzeekanaalgebied!