Moet je nou wel of niet kantelen?

Als je de managementliteratuur mag geloven, is de wereld zo snel aan het veranderen dat het voor bedrijven niet meer genoeg is om mee te veranderen. Nee, ze moeten ‘kantelen’ om in de race te blijven.

Heel Nederland kantelt. Eindhoven is al gekanteld, Rotterdam en zelfs Zwolle. Google maar eens. Maar er zijn ook al ‘kantelsessies’ in bedrijven, er zijn ‘workshops kantelen’ en ‘kantelpraktijkdagen’ waar het een donderend geraas is van kantelende concepten, mensen en ideeën.

Ik krijg stress van al dat gekantel. Zeker op kantoor. Want als alles gekanteld is, wie zet het dan weer overeind? Ik ben meer van dingen uit elkaar halen voordat je ze verplaatst, ik ben ook gewoon niet sterk genoeg om dingen te kantelen. Verder vind ik het fijner om ook wat te laten staan als alles om je heen kantelt. Áls het al gekanteld moet worden, trouwens. Je kunt toch ook prima een bedrijf veranderen zonder allemaal mensen, gebouwen en afdelingen te kantelen. Lijkt mij dan.

Lees ook: Japke-d. Bouma’s eerste column in een nieuwe reeks

Gelukkig mag ik Jan Rotmans interviewen. Hij is hoogleraar transitiekunde aan de Erasmus Universiteit, dé kantelgoeroe van Nederland en oprichter van ‘Nederland Kantelt’, de organisatie van de ‘Nationale Kantelpraktijkdagen’.

Waarom moet alles kantelen?

„Nou, niet alles hoeft gekanteld te worden, zeker niet. Maar de hardnekkige problemen in onze samenleving kunnen we alleen met kantelen oplossen. Dingen die goed werken zoals de Grondwet zou ik niet kantelen. Maar als het gaat om het keren van klimaatverandering, energie duurzaam maken, het aanpakken van de groeiende ongelijkheid tussen werknemers met en zonder vast contract, dat kan niet zonder bedrijfstakken, bedrijven, maar ook mensen wezenlijk en diepgaand te veranderen. Als je dingen écht anders moet doen, zoals schoon en duurzaam produceren of overstappen naar zelfsturing, dan is dat geen gewone verandering. Dat is een ingrijpende verandering, dat is een kanteling.”

Moet ik zélf ook kantelen?

„Dat ligt eraan wat je wilt.”

Ik zou wel een beweging willen beginnen tegen loze managementpraatjes.

„Als je écht iets in beweging wilt krijgen, is het schrijven van stukjes alleen niet voldoende en zul je dus moeten kantelen. Maar pas op. Kantelen kan ook gevaarlijk zijn.”

Zoals die kast in je woonkamer?

„Ja. Zo kan het ook bij bedrijven en bij mensen fout gaan. Je moet wel de vaart erin houden met veranderen, anders zakt het in. Maar als je het te drastisch doet, mislukt het.”

Maar hoe moet het dan, kantelen?

„Een bedrijf binnenlopen en zeggen: ‘jongens we gaan alles even kantelen’ werkt niet. Het is een project van de lange adem, er komt heel veel geduld bij kijken. Mensen hebben namelijk een natuurlijke weerzin tegen verandering. Daar moet je oog voor hebben en ze daarin goed begeleiden. Soms is een bedrijf zo ongeschikt om te kantelen, dat ik adviseer om het maar helemaal niet te doen.”

Toch hoor ik overal kantelen dit en kantelen dat.

„Hoewel ik het ook zie als een teken van succes dat het woord ‘kantelen’ veel wordt gebruikt, erger ik me ook aan al die zogenaamde kantelconsultants die overal met hetzelfde kantelverhaal opduiken. Want één recept voor kantelen bestaat niet. Er is geen handboek voor. Elk bedrijf is weer anders, elke persoon is weer anders. Maar als je niet kantelt, loop je soms ook weer risico.”

Aha. Kantelen is dus ‘gestage verandering als het moet en je eraan toe bent, maar als je het niet doet loop je soms risico’. Als het allemaal zo genuanceerd is, kunnen we dan niet beter stoppen met de term ‘kantelen’? Dan willen er vast meer mensen aan meewerken. Het zou in ieder geval in één klap alle nepkantelaars overbodig maken die je lastigvallen met workshops en heisessies.

Stoppen dus, met het woord kantelen?

„Nou, ik noem het ook liever geen kantelen meer. Om misbruik van de term te voorkomen én om te voorkomen dat het een loze, modieuze kreet wordt. Toch wil ik graag blijven benadrukken dat het om diepgaande verandering gaat. Daarom noem ik het in mijn nieuwe boek ‘omwentelen’.”

Het wachten is op de eerste ‘wentelgoeroes’ die dáár weer mee op de loop gaan, compleet met wentelteefjes, wenteltrappen en hamsters in molentjes.

De jeuktweets van de week

wwweerloos Chris van Lenteren @Japked Ik heb hier iemand met een klantarena 14 oktober 2017 @ 15:03

Volgen

SEderveen Sander Ederveen @Japked sorry alvast maar lees dit net: Werkneembaarheid,
De moderne werknemer staat steeds meer aan het vliegwiel van de eigen levensloop. 14 oktober 2017 @ 05:22

Volgen

FritsvanWezel Frits van Wezel @Japked Ook erg is de vraag “wat waren jouw Take-aways na de Wrap-Up” van deze bijeenkomst? Heb dan de neiging om “babi pangang” te gillen. 13 oktober 2017 @ 16:07

Volgen