Het Romeinse fort bij Vechten, in de provincie Utrecht, is een van de grootste en tegelijk een van de minst bekende forten langs de Romeinse grens (de limes) in Nederland. Het Rijksmuseum van Oudheden is al bijna tweehonderd jaar betrokken bij archeologisch onderzoek in Vechten. De afgelopen jaren zijn veel vondsten afkomstig uit deze plaats aan de collectie toegevoegd. De honderd meest bijzondere objecten zijn voor deze tentoonstelling geselecteerd, waaronder een aantal bijzondere helmen, een gezichtsmasker, luxe aardewerk en schoenzolen in alle soorten en maten.

• U vindt Vondsten uit Fort Vechten in de expositieruimte naast de vaste tentoonstelling Archeologie van Nederland, op de tweede verdieping van het museum.

Vondsten en mensen

Bij Fort Vechten graven mensen al bijna tweehonderd jaar objecten uit de Romeinse tijd op. Voor een groot gedeelte bevinden die zich in de collectie van het Rijksmuseum van Oudheden. In deze tentoonstelling staan niet alleen deze objecten en hun vindplaats centraal, maar ook de mensen die ze gevonden hebben.

Soldaten en archeologen

In de negentiende eeuw werden veel objecten verzameld door het Nederlandse leger, tijdens de bouw van het Waterliniefort bij Vechten. Daartussen zitten twee bijzondere miniatuuraltaren van kalksteen, een compleet zwaard, een dolk, een beslagstuk van een officier van het Romeinse leger en twee fraaie beslagstukken van rijtuigen. In het begin van de twintigste eeuw voerde het Rijksmuseum van Oudheden opgravingen uit bij Fort Vechten. Dat leverde onder meer een verzilverd paardenhoofdstel op, en een houten emmer met een ketting om water uit een waterput te halen. Deze archeologen vonden ook een vrijwel complete schaal van terra sigillata-aardewerk.

Wegwerkzaamheden

In de jaren zeventig van de vorige eeuw werd de A12 bij Vechten verbreed. Particuliere zoekers brachten toen een groot aantal Romeinse voorwerpen bij elkaar. Een aantal van deze verzamelingen werd de afgelopen jaren opgenomen in de museumcollectie. Bij elkaar gaat het om tienduizenden voorwerpen, variërend van scherven van aardewerk tot bijzondere metaalvondsten.

Topvondsten: helmen en een gezichtsmasker

Absolute topstukken zijn onder meer drie fraai versierde Romeinse helmen en een gezichtsmasker. Heel bijzonder zijn ook voorwerpen van hout, zoals kozijnen voor glazen ruiten, kammen, een etiket om goederen te labelen en een schrijfplankje met een ingekrast adres. Hout vergaat meestal in de bodem, dus deze voorwerpen zijn zeldzaam. Grote aantallen versierde schrijfstiften, scherven van luxe terra sigillata-aardewerk en allerlei schoenzolen tonen aan dat Vechten een van de belangrijkste plaatsen langs de Romeinse grens in Nederland moet zijn geweest.

Tentoonstellingsboekje

Bij de tentoonstelling verschijnt een boekje, waarin aan de hand van driehonderd vondsten een bijzonder inkijkje in het alledaagse leven van Romeins Vechten wordt gegeven.

• Het boekje Vondsten uit Fort Vechten (96 pagina’s, full colour) is te koop in de museumwinkel en de webshop voor € 12,50.

Deze publicatie werd mogelijk gemaakt door een bijdrage uit het Co Sloof Fonds. Dit fonds op naam bij het Rijksmuseum van Oudheden is bedoeld voor aankoop, onderzoek, restauratie en presentatie van de Romeinse oudheid.