Twijfels over cultuurverandering bij Amsterdamse corps na uitspraken over ‘hoeren’ en ‘sperma-emmers’

De mannen en vrouwen van studentenvereniging A.S.C./A.V.S.V dineerden zondagavond op de NDSM-werf gescheiden, maar in de vrouwenzaal was het ‘hoeren’-geroep van de heren duidelijk te horen. In een video die rondgaat op sociale media is te zien hoe de spreker die de mannen voorging in het spreekkoor zijn speech afsluit met de woorden ‘dat vrouwen niks en niks meer zijn dan een hoer’.

Hij was niet de enige die zich seksistisch uitliet over zijn verenigingsgenoten, en vrouwen in het algemeen, zo vernamen de vrouwen achteraf. Een lid van de commissie die de kennismakingstijd voor nieuwe leden georganiseerd zou hebben verkondigde dat de heren de nekken van vrouwen zullen breken ‘om hun lul erin te steken’. Ook zou hij vrouwen ‘sperma-emmers’ hebben genoemd. Een bestuurslid dat verantwoordelijk is voor de cultuurverandering binnen het corps stelde naar verluidt meermaals dat vrouwen hoeren zijn, de cultuurverandering een façade is en het corps boven de samenleving staat.

Die cultuurverandering had het Amsterdamsch Studenten Corps ingezet naar aanleiding van de ontgroening van vorig jaar. Die kennismakingstijd werd voortijdig afgelast na berichtgeving in de Volkskrant over geweldsincidenten waarbij gewonden waren gevallen. Aspirant-leden werden het slachtoffer van extreem vernederen, schoppen en in elkaar slaan, bleek vervolgens uit intern onderzoek. De UvA en VU trokken naar aanleiding daarvan de bestuursbeurzen in. Om het vertrouwen van de onderwijsinstellingen terug te winnen kondigde het corps een ‘cultuurverandering’ aan, maar de uitspraken van afgelopen zondag doen veel leden twijfelen hoe serieus die wordt genomen.

‘Beledigend, beschamend en treurig’

In een brief aan het corpsbestuur, die in handen is van de Volkskrant, noemen bijna driehonderd – voornamelijk vrouwelijke – leden de uitspraken van afgelopen zondag ‘ronduit beledigend, beschamend, en treurig’. Meerdere vrouwen zouden zich niet meer veilig voelen in de vereniging en daarom niet aanwezig zijn bij het afsluitende lustrumevenement maandagavond. Ook serveersters zouden zondagavond het diner hebben verlaten omdat ze zich niet veilig voelden.

‘Wij zijn klaar met dit seksisme’, schrijven de vrouwen. ‘Een jaar lang cultuurverandering etaleren, om vervolgens dit soort termen zelf uit te kramen en dat het nog wordt toegejuicht ook? Waar zijn we in vredesnaam mee bezig?’ Ze vragen zich af of het bestuur en andere belangrijke commissies wel achter hun eigen cultuurverandering staan. ‘Jullie hebben je eigen gepredikte waarden verdorven en bedrogen’, sluiten ze af.

Zulke scherpe interne kritiek is uitzonderlijk binnen het corps, of is in ieder geval niet eerder publiek gemaakt. Bij eerdere misstanden binnen studentenverenigingen, of dat nu ging om uit de hand gelopen ontgroeningen of ‘bangalijsten’ van vrouwelijke leden die makkelijk tot seks te verleiden zouden zijn, kwam er maar weinig naar buiten over wat leden daarvan vonden. Uit angst voor represailles of gedwongen door zwijgcontracten durven maar weinig leden zich uit te spreken over misstanden.

Dat is dit keer anders. In een e-mail aan de damesdisputen van het Amsterdamse corps, die ook in handen is van de Volkskrant, verontschuldigen drie herendisputen zich voor hun ‘passiviteit’. ‘Jullie reacties laten zien dat iets wat weliswaar bedoeld is als een grap niet onschuldig is maar pijn doet’, schrijven ze. ‘We hielden onze mond, en en bleven zitten, waardoor het leek alsof we iets wat onacceptabel is acceptabel vonden.’

Lange weg te gaan

Rector van het corps Heleen Vos schrijft in een brief aan de leden, ook in handen van de Volkskrant, dat de vrouwonvriendelijke en discriminerende uitspraken ‘des te pijnlijker zijn’ vanwege de aangekondigde cultuurverandering, en ‘dat er een lange weg te gaan is voordat in de praktijk bereikt is wat we met de cultuuromslag voor ogen hebben’. Tegelijkertijd heeft ze naar eigen zeggen veel berichten gehad van leden die de uitlatingen onacceptabel vonden. ‘Daar ben ik blij mee’, schrijft ze. ‘Het laat namelijk zien dat een groot deel van de vereniging niet alleen slecht gedrag van goed gedrag weet te onderscheiden, maar zich ook massaal uitspreekt tegen misdragingen en het eens is met de richting waarin de vereniging wil en zal bewegen.’

Vos kondigt aan dat het voorval consequenties zal hebben. De vier leden die onacceptabele uitspraken hebben gedaan waren maandagavond niet welkom bij het afsluitende lustrumevenement. Daarnaast komt er een onderzoek naar alle sprekers, waaruit mogelijk sancties volgen zoals schorsing of beëindiging van het lidmaatschap. In de kennismakingstijd voor nieuwe leden, die over een week begint, moet volgens de rector meer aandacht komen voor ‘onze normen en waarden en specifiek voor discriminatie, stereotypering en machogedrag’.