Nicolas Maeterlinck

15 kilometer file op E19 kost meer dan 200.000 euro: nieuwe tool berekent exacte kostprijs files

Een team onderzoekers aan de Universiteit Antwerpen heeft een tool ontwikkeld die heel precies de kost van files in kaart kan brengen. De tool is bijzonder voor transportbedrijven, zegt een van de onderzoekers, professor Thierry Vanelslander. "Vandaag worden filekosten vaak op algemene ramingen of buikgevoel gebaseerd, maar met dit instrument kunnen ze de filekost heel concreet maken en die concrete kost gebruiken in onderhandelingen met klanten."

Het aantal files op onze wegen blijft toenemen. Op het drukste stuk van de Antwerpse ring, tussen Borgerhout en Antwerpen-Oost, passeerden op een werkdag in 2010 gemiddeld meer dan 121.300 voertuigen. In 2019 waren dat er al gemiddeld meer dan 139.000, zo blijkt uit cijfers van het Vlaams verkeerscentrum. Dat is een stijging van maar liefst 14,5 procent op 9 jaar tijd.

We verliezen dus massaal tijd op de baan: in 2018 bedroeg het aantal verloren uren als deel van de totale afgelegde kilometers in Vlaanderen 16 procent, rond Brussel was dat 25 procent. Een gemiddelde rit duurde in Vlaanderen dus 16 en rond Brussel zelfs 25 procent langer dan die rit zonder file zou duren. Cijfers van gps-producent TomTom wijzen er zelfs op dat je in Brussel in 2018 38 procent langer onderweg was door file.

Files veroorzaken in de eerste plaats extra kosten voor de voertuigen, en dus ook voor de vrachtwagens, die zelf in die file staan

Thierry Vanelslander, transporteconoom UAntwerpen

Filekost exact berekenen

Die files zijn niet alleen slecht voor ons humeur en voor het milieu, maar ook voor onze economie. "Files veroorzaken in de eerste plaats extra kosten voor de voertuigen, en dus ook voor de vrachtwagens, die zelf in die file staan", zegt transporteconoom aan de Universiteit Antwerpen Thierry Vanelslander aan VRT NWS. "Momenteel kunnen transportbedrijven die kosten moeilijk in cijfers uitdrukken en dus ook moeilijk aan klanten doorrekenen."

Een team van transporteconomen aan de UAntwerpen heeft daarom een nieuwe tool ontwikkeld, die het kostenplaatje van een file heel precies in kaart kan brengen. "Als er vroeger cijfers werden gegeven over filekosten, dan ging het meestal enkel over het tijdverlies van voertuigen, met heel algemene cijfers", legt Vanelslander, die deel uitmaakt van het team, uit. "Wij kunnen met dit instrument nu heel concreet voor een bepaald type autosnelweg, voor een heel specifiek moment op de dag, en voor een bepaalde compositie van voertuigen (gewone wagen en vrachtwagens), een heel gerichte berekening van de filekost geven." 

Wij kunnen met dit instrument nu heel concreet de filekost berekenen

Thierry Vanelslander, transporteconoom UAntwerpen

Een file op de E19: hoeveel kost dat dan?

Als voorbeeld berekenen de onderzoekers de kosten van een file na een ongeval op de E19 tussen de Nederlandse grens en Antwerpen op een werkdag na een ochtendspits. Het ongeval leidt tot een file van 15,1 kilometer. Door de file kan het verkeer gemiddeld niet sneller rijden dan 10 km per uur.

De onderzoekers brengen alle voertuigen die in de file staan in kaart en berekenen de kosten voor alle types voertuigen in de file (vrachtwagens, bestelwagens, woon-werkverkeer en privéverplaatsingen). Zo komen ze tot het besluit dat de file maar liefst 202.766,91 euro kost. De duur en de lengte van de file hebben de grootste impact op het kostenplaatje.

Nicolas Maeterlinck

Ook kost voor het milieu inbegrepen

De nieuwe file-tool van de UAntwerpen houdt bovendien rekening met meer dan enkel en alleen tijdverlies. "Wij nemen ook andere elementen mee die vroeger niet aan bod kwamen: logistieke kosten, extra voorraadkosten bij bedrijven en kosten die te maken hebben met externe factoren zoals meer uitstoot, meer ongelukken en meer lawaaihinder. Dat nemen wij allemaal mee in onze berekening."

Vandaag worden filekosten vaak op algemene ramingen of buikgevoel gebaseerd

Thierry Vanelslander, transporteconoom UAntwerpen

De nieuwe rekentool is interessant voor transportbedrijven, want zij kunnen zo op een objectievere manier filekosten gaan doorrekenen aan klanten. "Vandaag worden filekosten vaak op algemene ramingen of buikgevoel gebaseerd, maar met dit instrument kunnen ze de filekost heel concreet maken en die concrete kost gebruiken in onderhandelingen met klanten", aldus Vanelslander. "Transportbedrijven hebben nu dus een heel tastbaar instrument dat wetenschappelijk onderbouwd is en waar geen speld tussen te krijgen valt."

"Door inzichten over de file in een bepaald gebied of langs een bepaalde weg, kunnen bedrijven ook gerichter de locatie van hun bedrijf bepalen of concreter kijken hoe concurrerend alternatieve manieren van vervoer er zijn, zoals transport per spoor of via de binnenvaart, waarbij de berekeningen niet gebaseerd zijn op theoretische cijfers, maar op de werkelijke kosten en tijdsimpact", besluit Vanelslander.

Meest gelezen