Artsen schrijven nu crisis-regels: wie krijgt nog een bed op de ic?

Het staat nog letterlijk in de recent verspreide richtlijn van de landelijke vereniging voor ic-artsen: ,,Bij onvoldoende capaciteit worden ook patiënten van 70 jaar of ouder niet meer opgenomen of behandeld op de ic.” Voor alle duidelijkheid: die leeftijdsgrens geldt nu nog niet, maar hád in kunnen gaan als de ic’s waren overstroomd met coronapatiënten en het kabinet de ‘crisisfase’ uit zou roepen.

Maar de gevoelige passage wordt nu uit de richtlijn geschrapt, zegt Diederik Gommers, intensivist bij het Erasmus MC en voorzitter van de landelijke vereniging voor intensive care, tegen deze nieuwssite: ,,Wij dokters werken heel vaak met leeftijd, maar we realiseren ons dat deze zin niet goed geland is. Als er iemand van 65 en iemand van 71 komt, moet je kijken naar de biologische leeftijd, de levensverwachting, naar wat iemand aan medische achtergrond heeft. Er zijn mensen van 72 die heel vitaal zijn en niks mankeren, dus het is terecht dat zij hiermee problemen hebben. Aan het eind van de week hopen we de nieuwe tekst van het triageplan klaar te hebben.”

Dat protocol moet artsen op de ic helpen bij het maken van de moeilijkste keuzes in hun loopbaan. Als niet iedereen meer een plek op de ic kan krijgen, worden bedden eerst verdeeld op basis van medische status en levensverwachting en – in de allerlaatste fase – ook op niet-medische gronden. 

(Tekst loopt door onder de grafiek)

Om een ‘loterij’ te voorkomen, is de crisisfase onderverdeeld in drie blokken. In het eerste blok gaat de drempel voor opname omhoog, worden patiënten geweigerd die waarschijnlijk nog maar kort te leven hebben, al zeer zwak zijn en/of kampen met zware ziektes. In het tweede blok wordt de medische selectie nog strenger en wordt ook gekeken naar mensen die al op de ic liggen: heeft verdere behandeling nog wel zin?

Als er dan nog steeds een beddengebrek is, gaat het derde blok in en moet er gekozen worden op basis van niet-medische gronden. Er kan geloot worden, het principe ‘wie het eerst komt’ is een optie, maar ook leeftijd en sociale status kunnen een rol spelen. 

Die laatste fase is allesbehalve routinewerk voor Nederlandse artsen. Het is belangrijk dat in elk ziekenhuis dezelfde regels gelden, daarom wordt nu een definitief draaiboek voor de crisisfase geschreven. De Federatie Medisch Specialisten heeft na consultatie van medisch-ethici vorige week een eerste conceptversie voorgelegd aan de Inspectie. Artsenfederatie KNMG en andere partijen buigen zich er nu nog over.  

Dit protocol had misschien allang een keer opgesteld moeten zijn, zo erkennen betrokkenen, maar tot vorige maand leek dergelijke ‘oorlogsgeneeskunde’ ook voor professionals een ver-van-het-bed-show.

Luister ook naar Niels Klaassen over deze crisis-regels in de podcast Achter het Verhaal:

Lichtpuntje: vooralsnog lijkt de crisisfase wat verder weg. De dagelijkse toestroom van coronapatiënten naar de afdelingen voor meest intensieve zorg vlakt de laatste dagen af. Gisteren kwamen er 24 ic-patiënten bij, de dagen ervoor waren dat er tussen de 25 en 35, flink minder dan de 80 tot 100 nieuwe coronagevallen die vorige week dagelijks op de ic belandden. Er liggen nu 1409 Nederlanders met corona op de ic, de ziekenhuizen hebben 2400 plekken (waarvan 500 voor niet corona-patiënten). Daarmee is er nog ruimte voor 500 corona-patiënten.

Dus is het ‘afwachten of we in Nederland daadwerkelijk in ‘code zwart’ terechtkomen’, meldt René Héman, voorzitter van artsenfederatie KNMG op de website. ,,Maar we moeten ons er wel op voorbereiden. Dan is het voor zowel de burgers, maar ook voor dokters, belangrijk dat we overal in Nederland op dezelfde manier keuzes maken en samen proberen zoveel mogelijk levens te redden.”

Aan het eind van de week moet dat afwegingskader klaar zijn. In de hoop dat het al kort daarna voor altijd in de lade kan verdwijnen.